O, həyatı sevirdi

Zəlimxan Yaqub

 

O, həyatı sevirdi

Kəskin zəka, iti göz,

                  ayıq baş, aydın fikir,

Siyasət dünyasında

                  sağlam toxumlar əkir:

Baxışlarda sual var,

Alimdi, yoxsa rəssam,

                  şairdi, yoxsa memar?

Memar ilə danışır

                  kərpiclə daş dilində,

Heykəl ilə danışır

                  heykəltəraş dilində

Nəğməni dilləndirir

                  şux nəğməkar dilində,

Zirvəylə qar dilində,

                  budaqla bar dilində.

Muğamlara baş vurur,

                  görəndə xanəndəni,

Allah belə yaradır

                  çox sevdiyi bəndəni.

Açılardı dilində

                  elmin dərin qatları,

Göylərə baş vurardı

                  fikrinin qanadları.

Torpaqla danışardı

                  sarı sünbül dilində,

Çəmənlə danışardı

                  çiçəklə gül dilində,

İnsanla danışardı

                  sevən könül dilində,

Allahı – qurmaq eşqi,

                  tanrısı – zəhmət idi,

Təpədən dırnağadək

                  sevgi, məhəbbət idi.

Yaratdıqca hər anı,

                  hər saatı sevirdi,

Həyat onu sevirdi,

                  o, həyatı sevirdi.

Tanrı ona verəndə

                  odlu nəfəs də verdi,

Sarayları titrədən

                  gur, məğrur səs də verdi.

Qanadlanan bir ilham,

                  coşan həvəs də verdi,

Qılıncdan kəskin olan

                  ən iti söz də verdi,

Yüz il, min il sonranı

                  görməyə göz də verdi.

Baxışına qəzəbdən

                  çaxan şimşək də verdi,

Dünyanı dünya boyda

                  duyan ürək də verdi,

Həyatın yaddaşından

                  silinməz iz də verdi,

Qatlanmaz bir bilək də,

                  bükülməz diz də verdi.

Xırda fikirlərə yad,

Böyük işlərə ustad,

                  ulu niyyət verdi.

Oddan-sudan qorxmayan

                  bir qətiyyət də verdi.

“Yarat!” dedi,

         “Yaz!” dedi,

                  “Ucalt!” dedi,

                            “Qur!” dedi,

Hər işinə ilahi

                  ürəkdən uğur dedi.

Susmaq, durmaq, dayanmaq

                  varlığına yad oldu,

Ən müqəddəs duyğular

                  ona qol-qanad oldu.

Bir yurdu-yuvanı yox,

Bir ovuc havanı yox,

Yeri, göyü, varlığı

                  kainatı sevirdi,

                  o. həyatı sevirdi.

Bir ömürdə bu insan

                  görün nələr yaratdı,

Həqiqətə sığmayan,

                  əfsanələr yaratdı,

Bulaq çəkdi “İç!” dedi,

         Körpü saldı “Keç!” dedi,

                  Qanad verdi “Uç!” dedi.

“Mən çəkdiyim bulaqdan

                  içməyi bacarmasan,

Mən saldığım körpüdən

                  keçməyi bacarmasan,

Mən verdiyim qanadla

                  uçmağı bacarmasan,

Daha məndən incimə

özündədi suç”, dedi.

Tanrı kimi tapındı

                  mənalı ömürlərə,

Mənasız keçən ömrə

                  yalan dedi, puç, dedi.

Ağac əkdi barını

                  şirin-şirin dər, dedi,

Şəhər saldı, bu işdə

                  gücünü göstər, dedi,

Sinəsi sipər oldu,

                  kirpiyi çəpər oldu,

Qanında qeyrət, hünər,

                  canında təpər oldu.

Yer üzündə şöhrəti

                  o qədər yüksəldi ki,

Göy üzündə mələklər

                  alnından öpər oldu.

Torpağın qucağında

                  qurmağı, yaratmağı,

Göylərdə yeddi rəngi,

                  yeddi qatı sevirdi.

Həyat onu sevirdi,

                  O, həyatı sevirdi.

Zalimkhan Yaqub

He Loved  This Life

Translated by

Shahla Naghiyeva

This smart man of common sense,

     With sharp eyes, clear mind

Planted healthy seeds

        in the world of politics:

A question is hidden

                    on all faces:

Is he a scholar, artist

                or sculptor?

Speaking to the architect

the language of stone and brick he uses.

In the presence of the sculptor

he speaks the language of sculpture.

 He sings songs

with the tongues of famous singers.

On the highest peaks

            he is snow.

As fruit, he knows  the language of trees 

Among the national singers, he is

In the lap of sweet mughams.

This is how God creates

A human being that  He loves most.

 He knew too well

All branches of science.

His thoughts had wings

And he flew on them,

         Gave no place for silence.

 He talked to the ground

With the language of the Yellow Spike,

The language of flowers in the valleys

Talking to men

his loving soul spoke sweetly.

His main dream was to build and create

In labour his spirit relaxed

He prized every moment of his life

As he loved this life, so did this life love him.

 

God created him unique

Huge palaces were shaken by his voice when he spoke.

His spirit bubbling,

his wishes knew no bounds.

The words he said

              cut sharper than a sword.

He could foresee

the things to be

            one hundred years later.

Like lightning, his looks

Against his enemies flashed with anger.

His heart was as big as the whole world,

Felt the sorrow of all Mankind

                                in a word.

God placed him in eternal memory,

With his physical strength

         and moral victory.

He stood apart from trifles,

Led mighty works,

Never was afraid of fire, or water.

That was challenge

                  Of his Creator:

    Write

     Create

      Rise

God blessed him,

     And he presented surprise.

He never kept silence,

He never stood apart

From where all labyrinths start.

With his fresh, holy dreams

He was lucky, gained success.

He loved not only the land of his own,

Not only fresh air around him

He loved the whole Earth,

                  the whole sky

The whole universe.

He loved this life, so did this life love him.

See, what a human being created

                             within a life,

A life mostly legend

Making  a spring, he invited his nation

 to drink from it on their humid days,           Building  an enormous bridge

He encouraged them

        to go ahead on smooth ways

Giving wings to his people,

he urged them to fly.

“You should drink

           from the spring I made,

You should cross

                       the bridge I built

You should fly

                with the wings I gave you,

Don’t blame me if you can’t,

It is your responsibility,”

                     were his words.

He highly relied on meaningful lives

He ignored the lives

        that lived in vain

He planted a tree for his nation

                to taste its fruit.

He built cities for them to

                  raise their mood.

His breast defended his nation

                       as a fortification.

Eyelashes protected his land

                    like hedge.

He had courage in his blood

             and strength in his body

The Earth honoured him so much

That angels had to kiss him

          on his forehead in the Sky.

He loved to build, create

         in the arms of land on the Earth.

He loved seven colours,

          seven layers on the Sky

He loved this life, so did this life love him.